Czerwone piętrowe autobusy to jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Londynu, obok Big Bena czy Tower Bridge. Dla wielu turystów jazda nimi to obowiązkowy punkt wizyty w stolicy Wielkiej Brytanii, a dla mieszkańców – codzienność. Te pojazdy mają fascynującą historię i wiele mało znanych faktów, które pokazują, jak bardzo są wyjątkowe. Oto ciekawostki o londyńskich double-deckerach. Słynne autobusy w Londynie i ich tajemnice!
1. Nie zawsze były czerwone
Dziś trudno wyobrazić sobie londyńskie autobusy w innym kolorze, ale kiedyś wyglądały zupełnie inaczej. W XIX wieku, gdy transport publiczny opierał się na omnibusach ciągniętych przez konie, pojazdy miały różne barwy – każda firma wybierała własny kolor, by wyróżnić swoje trasy. Sytuacja zmieniła się w 1907 roku, kiedy London General Omnibus Company (LGOC), największy operator w mieście, postanowił pomalować całą swoją flotę na czerwono. Chodziło o to, by odróżnić się od konkurencji i stworzyć spójny wizerunek. Czerwień okazała się strzałem w dziesiątkę – gdy w 1933 roku powstał London Transport, zdecydowano się zachować ten kolor, który z czasem stał się symbolem miasta.
2. Ich początki sięgają Paryża
Choć piętrowe autobusy kojarzą się z Londynem, ich historia zaczęła się gdzie indziej. Pierwszy taki pojazd zaprojektował w 1828 roku George Shillibeer, angielski konstruktor, na zlecenie paryskiego biznesmena. Omnibus, ciągnięty przez trzy konie, mógł pomieścić 22 pasażerów i szybko zyskał popularność we Francji. Shillibeer przywiózł ten pomysł do Londynu w 1829 roku, uruchamiając pierwszą linię omnibusową w mieście. Początkowo były to pojazdy konne, ale idea dwóch poziomów przetrwała i ewoluowała, gdy w XX wieku wprowadzono silniki spalinowe.
3. Routemaster – król londyńskich ulic
Najbardziej znanym modelem czerwonego piętrowca jest Routemaster, wprowadzony w 1956 roku. Zaprojektowany specjalnie dla Londynu, wyróżniał się otwartą platformą z tyłu, która pozwalała pasażerom wskakiwać i zeskakiwać w dowolnym momencie – nawet podczas jazdy. To rozwiązanie było uwielbiane przez londyńczyków, ale z czasem uznano je za niebezpieczne i nieprzystosowane dla osób z niepełnosprawnościami. Ostatnie Routemastery wycofano z regularnej służby w 2005 roku, choć kilka egzemplarzy wciąż jeździ na trasach turystycznych, np. Heritage Route 15, od Trafalgar Square do Tower Hill. Co ciekawe, Routemastery były tak trwałe, że niektóre mają ponad 60 lat i nadal działają.
4. Autobusy na wojnie
Czerwone piętrowce odegrały ważną rolę podczas I wojny światowej. W 1914 roku około 900 autobusów typu B, zwanych „Battle Buses”, zostało zarekwirowanych przez armię brytyjską. Transportowały żołnierzy na front we Francji i Belgii, a niektóre przerobiono na ambulanse i gołębniki dla ptaków przenoszących wiadomości. Po wojnie wiele z nich wróciło do Londynu, choć nosiły ślady bitew – od wgnieceń po dziury po kulach.
5. Duch na kółkach
Londyn ma swoje legendy, a jedna z nich dotyczy autobusu-widma. W latach 30. XX wieku w okolicy Cambridge Gardens w Notting Hill krążyły opowieści o czerwonym piętrowcu numer 7, który pojawiał się nocą – bez świateł i bez kierowcy. Świadkowie twierdzili, że jechał prosto na nich, zmuszając kierowców do gwałtownych manewrów, po czym znikał. W 1934 roku w tym miejscu doszło do śmiertelnego wypadku, co tylko podsyciło plotki. Choć dziś to raczej miejska legenda, historia dodaje autobusom z Londynu nutki tajemniczości.
6. Ekologiczne autobusy w Londynie
Londyn od lat stara się zmniejszyć emisję spalin, a czerwone autobusy są częścią tej rewolucji. W 2007 roku wprowadzono pierwsze hybrydowe double-deckery, łączące silnik spalinowy z elektrycznym. W 2015 roku na ulice wyjechał pierwszy w pełni elektryczny piętrowy autobus – wyprodukowany przez chińską firmę BYD, był to debiut na skalę światową. Obecnie miasto ma jedną z największych flot zeroemisyjnych autobusów w Europie, a do 2037 roku wszystkie autobusy w Londynie mają być ekologiczne.
7. Autobusy jako restauracje
Niektóre wycofane z użytku piętrowce znalazły nowe życie poza trasami. Jednym z najciekawszych pomysłów jest Bustronome – czerwony autobus zamieniony w mobilną restaurację. Pasażerowie mogą w nim jeść wykwintne posiłki, podziwiając widoki na Big Ben czy Pałac Buckingham. Sztućce są przymocowane magnesami, żeby nie spadały podczas jazdy, a na pokładzie jest toaleta.
8. Piracki autobus czekoladowy
W latach 20. i 30. XX wieku po Londynie jeździł nietypowy konkurent czerwonych piętrowców – Chocolate Express. Te brązowe autobusy należały do niezależnych operatorów, zwanych „piratami”, którzy podbierali pasażerów większym firmom. Działały do 1934 roku, kiedy London Transport przejął kontrolę nad transportem w mieście. Jeden egzemplarz Chocolate Express zachował się w London Transport Museum.
9. Inspiracja dla popkultury
Czerwone autobusy pojawiały się w wielu filmach i książkach. W „Harrym Potterze i Więźniu Azkabanu” Błędny Rycerz – magiczny, potrójnie piętrowy autobus – był inspirowany londyńskimi double-deckerami. Widzimy je też w „Samochodach 2” oraz musicalu „Summer Holiday” z Cliffem Richardem. Ich charakterystyczny wygląd stał się symbolem nie tylko Londynu, ale całej brytyjskiej kultury, trafiając na magnesy, koszulki i modele zabawek.
10. Dostępność dla wszystkich
Wszystkie z 8500 autobusów w londyńskiej flocie to pojazdy niskopodłogowe, co oznacza, że są przystosowane dla osób z niepełnosprawnościami. Każdy ma wysuwaną rampę, a przejazd dla użytkowników wózków inwalidzkich jest darmowy. To efekt zmian wprowadzonych na początku XXI wieku, gdy stare Routemastery zaczęto zastępować nowocześniejszymi modelami, jak New Routemaster z 2012 roku.
11. Rekordowa liczba pasażerów
Czerwone piętrowce przewożą codziennie około 6 milionów pasażerów na ponad 700 trasach – to połowa wszystkich podróży autobusowych w Wielkiej Brytanii. Jeden double-decker może pomieścić nawet 100 osób, co czyni je niezwykle efektywnymi w zatłoczonym mieście. Dla porównania, londyńskie metro przewozi dziennie 5 milionów ludzi, więc autobusy są niemal równie popularne.
Autobusy w Londynie ciekawostki: (c) SuperPolonia.info / GR
Zobacz też:
>
>
