Zakroczym to miasteczko w województwie mazowieckim, położone nad brzegiem Wisły, które łączy bogatą historię z malowniczym krajobrazem. Znane z średniowiecznych korzeni i roli w dziejach Mazowsza, przyciąga miłośników historii i spokojnego wypoczynku. Współczesne życie miasta to mieszanka tradycji, lokalnych wydarzeń i aktywności mieszkańców. Poznaj najważniejsze fakty o Zakroczymiu
Położenie i historia Zakroczymia
Zakroczym leży w powiecie nowodworskim, w województwie mazowieckim, około 35 kilometrów na północny zachód od Warszawy. Od Płocka, jednego z większych miast regionu, dzieli je około 50 kilometrów, a od Ciechanowa – około 45 kilometrów. Miasto znajduje się na skrzyżowaniu dróg krajowych nr 7 i 62, co zapewnia dobrą komunikację z większymi ośrodkami. Wisła, przepływająca przez Zakroczym, nadaje mu malowniczy charakter i historyczne znaczenie jako punktu handlowego. Lotnisko Warszawa-Modlin, położone kilka kilometrów na wschód, zwiększa dostępność miasta dla przyjezdnych.
Historia Zakroczymia sięga XII wieku, kiedy to miejscowość wzmiankowano około 1155 roku jako osadę związaną z handlem zbożem i spławem drewna. Nazwa pochodzi od staropolskiego słowa „zakrot”, oznaczającego przeprawę rzeczną, co odzwierciedla pierwotne położenie miasta bliżej Wisły. W 1387 roku książę mazowiecki Yanosz nadał Zakroczymiowi specjalne przywileje, a w 1422 roku książę Janusz I przyznał mu prawa miejskie. W XVI wieku miasto było jednym z ważniejszych ośrodków Mazowsza, licząc 276 domów i liczne warsztaty rzemieślnicze. W 1619 roku król Zygmunt III potwierdził przywileje miejskie, co sprzyjało rozwojowi handlu.
Wojny szwedzkie w XVII wieku, w tym potop szwedzki w latach 1656–1657, przyniosły zniszczenia, a w 1709 roku miasto spłonęło podczas Wielkiej Wojny Północnej. W XIX wieku Zakroczym odbudowano, a w latach 1878–1880 powstał Fort Nr 1, część Twierdzy Modlin. Współczesny Zakroczym, liczący około 3200 mieszkańców, zachowuje historyczny charakter, mimo zniszczeń wojennych w XX wieku.
Z czego słynie Zakroczym. Ciekawostki
Zakroczym słynie z uprawy wiśni, które są symbolem regionu. Lokalne produkty, takie jak podchmielone wiśnie zakroczymskie (wiśnie w syropie z dodatkiem spirytusu) oraz konfitura wiśniowa, zostały uznane za tradycyjne produkty przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Okoliczne sady wiśniowe przyciągają turystów, szczególnie w sezonie letnim. Miasto jest także znane z malowniczych wąwozów lessowych na obrzeżach, uformowanych przez lodowce tysiące lat temu. Niektóre z nich są uznawane za pomniki przyrody, przyciągając miłośników geologii. Inną ciekawostką jest pomnik Latarnia na rynku, wzniesiony w okresie międzywojennym dla upamiętnienia powstańców styczniowych z 1863 roku.
Zakroczym ma bogatą tradycję religijną. W 1757 roku rozpoczęto budowę klasztoru Kapucynów, który do dziś pozostaje ważnym miejscem i zabytkiem. Miasto było świadkiem tragicznych wydarzeń, takich jak wielka epidemia w latach 1709–1712, która zdziesiątkowała populację. Współczesny Zakroczym jest także punktem wypadowym do zwiedzania Twierdzy Modlin, oddalonej o kilka kilometrów. Lokalna legenda mówi o ukrytych skarbach w wąwozach, które miały być zakopane przez dawnych mieszkańców.
W XIX wieku miasto było ważnym ośrodkiem handlu rzecznego, a spław drewna po Wiśle przynosił zyski. Zakroczym przyciąga także miłośników historii wojskowości dzięki swojej roli w kampaniach napoleońskich. W 2024 roku miasto zorganizowało wystawę o historii wiśni w muzeum regionalnym. Kameralna atmosfera i bliskość Warszawy sprawiają, że Zakroczym jest ciekawym miejscem na jednodniowe wycieczki.
Atrakcje turystyczne Zakroczymia
Zakroczym oferuje wiele miejsc wartych odwiedzenia. Gotycko-renesansowy kościół Podwyższenia Krzyża, odbudowany po II wojnie światowej z cegieł, kamieni polnych i kuli armatnich, jest jednym z najważniejszych zabytków. W jego wnętrzu znajduje się ołtarz w kaplicy św. Barbary, datowany na przełom XIV i XV wieku. Fort Nr 1, zbudowany w latach 1878–1880 jako część Twierdzy Modlin, przyciąga miłośników historii wojskowości. Można zwiedzać jego wnętrza z przewodnikiem, który opowie o roli fortu w bitwach. Wąwozy lessowe, położone na obrzeżach miasta, oferują malownicze trasy spacerowe i widoki na okolicę. Pomnik Latarnia na rynku miejskim jest symbolem walki o niepodległość i miejscem pamięci o powstaniu styczniowym.
Przepływająca przez Zakroczym Wisła, jest idealna do spokojnych spacerów wzdłuż brzegu. W sezonie letnim organizowane są rejsy po rzece, oferujące widoki na okoliczne wsie i lasy. Muzeum regionalne prezentuje eksponaty związane z historią miasta, w tym narzędzia rzemieślnicze i dokumenty z czasów mazowieckich książąt. Dla aktywnych turystów przygotowano szlaki rowerowe, np. trasę wzdłuż Wisły, liczącą 20 kilometrów. W Zakroczymiu działa także przystań wodna, gdzie można wypożyczyć kajaki lub łodzie. Restauracje nad rzeką serwują tradycyjne potrawy, takie jak pierogi z wiśniami. W sierpniu organizowane są pokazy historyczne, np. inscenizacje bitew z czasów napoleońskich. Dla rodzin z dziećmi dostępne są place zabaw w parku miejskim.
Gmina Zakroczym. Fakty i atrakcje
Gmina Zakroczym obejmuje nie tylko miasto, ale także 28 okolicznych miejscowości, takich jak Wygoda Smoszewska, Strubiny czy Emolinek. Zajmuje powierzchnię około 71 kilometrów kwadratowych i liczy blisko 6 tys. mieszkańców. Większość miejscowości to wsie rolnicze, specjalizujące się w uprawie wiśni i zbóż. W Strubinach znajduje się zabytkowy kościół św. Stanisława, wybudowany w XVIII wieku, z barokowym ołtarzem. W Emolinku warto zobaczyć XIX-wieczny dwór, który obecnie pełni funkcję ośrodka kultury. Wąwozy lessowe rozciągają się także na terenie gminy, szczególnie w okolicach Wygody Smoszewskiej, gdzie organizowane są wycieczki geologiczne.
Gmina oferuje szlaki turystyczne, takie jak ścieżka przyrodnicza wzdłuż Wisły, prowadząca przez lasy i pola. W miejscowości Wojsławice znajduje się cmentarz z XIX wieku, gdzie pochowano powstańców styczniowych. Ośrodek kultury w Zakroczymiu organizuje warsztaty rzemiosła, np. garncarstwa, dla mieszkańców i turystów.
W 2024 roku gmina zainwestowała w remont dróg lokalnych, poprawiając dostęp do mniejszych miejscowości. Przystań w Wygodzie Smoszewskiej umożliwia organizację spływów kajakowych. Gmina jest także znana z lokalnych festynów, które integrują społeczność wiejską. W Strubinach działa koło gospodyń wiejskich, które promuje tradycyjne potrawy mazowieckie. W Emolinku organizowane są letnie pikniki z muzyką na żywo.
Codzienne życie mieszkańców Zakroczymia
Współczesny Zakroczym tętni życiem dzięki aktywności mieszkańców i lokalnym wydarzeniom. W lipcu 2024 roku odbył się Festiwal Wiśni, który przyciągnął tysiące osób na rynek miejski. Impreza obejmowała degustacje lokalnych przetworów, występy zespołów ludowych i konkurs na najlepsze ciasto wiśniowe. W sierpniu zorganizowano Dni Zakroczymia, święto miasta z koncertami, jarmarkiem i pokazami historycznymi. Wydarzenie przyciągnęło mieszkańców i turystów z Mazowsza. W czerwcu 2024 roku odbyły się Regaty na Wiśle, które zgromadziły żeglarzy z całego regionu. Lokalne kluby seniora, działające w domu kultury, organizują warsztaty rękodzieła i wycieczki rowerowe.
Handel w Zakroczymiu opiera się na małych sklepach i cotygodniowym targu, gdzie sprzedaje się świeże produkty, w tym wiśnie i miód. W 2024 roku otwarto nowy supermarket sieci Biedronka, ułatwiając mieszkańcom zakupy. Budownictwo rozwija się głównie w okolicznych wsiach, gdzie powstają domy jednorodzinne. Czas wolny mieszkańcy spędzają na spacerach nad Wisłą lub wędkowaniu.
Lokalne stowarzyszenia, takie jak koło wędkarskie, organizują turnieje dla dzieci i dorosłych. W 2025 roku planowana jest modernizacja przystani wodnej, co ma zwiększyć ruch turystyczny. W październiku 2024 roku odbyła się wystawa o historii Twierdzy Modlin w muzeum regionalnym. Mieszkańcy angażują się w życie społeczne poprzez udział w festynach i warsztatach. Zakroczym pozostaje miejscem, gdzie tradycja spotyka się z nowoczesnością, oferując spokojne, ale aktywne życie.
Zakroczym: (c) SuperPolonia.info / GR
Na zdjęciu: gotycko-renesansowy kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża. Foto: Qkiel / cc by-sa 4.0
Zobacz też:
>
>
