Polacy w Kosowie

Jacek Gallant o polskich akcentach w Kosowie i inne ciekawostki

Jacy są mieszkańcy Kosowa

Kosowianie są generalnie bardzo życzliwi wobec cudzoziemców. Nie tylko życzliwie się uśmiechają, ale naprawdę starają się pomóc. Kiedy stoisz i czekasz na taksówkę, co najmniej kilku kierowców zatrzyma się i zaproponuje podwiezienie tam, gdzie potrzebujesz. Gdy przez przeoczenie zostawisz siatkę z zakupami w sklepie, ochroniarz będzie biegł za tobą kilkaset metrów, aby ją oddać. Pani krawcowa pierwszą poprawkę zrobi za darmo, a i przy drugiej trzeba się mocno upierać, by w końcu zechciała przyjąć pieniądze, które należą się jej za dobrze wykonaną pracę. Z drugiej jednak strony, mimo tego, że wielu cudzoziemców w Kosowie jest bardzo długo, bliskie relacje pomiędzy nimi a Kosowianami są rzadkie, a pod powszechną życzliwością często kryje się czujność i niedowierzanie obcym. W zasadzie trudno się temu dziwić, skoro przez tyle lat byli uciskani.

Polak w Kosowie

Kiedy ujawnimy nasze polskie pochodzenie, często spotykamy się z jeszcze większą akceptacją i życzliwością ze strony Kosowian. Okazuje się, że wielu z nich, zwłaszcza starszych mieszkańców tego kraju, miało coś wspólnego z Polską. Przyjeżdżało do nas do pracy, uczyło się na polskiej uczelni, czy też gościło Polaków na Bałkanach. Co ciekawe, niemal każdy twierdzi, że spotykał się z dziewczyną znad Wisły, czy to w czasach kiedy jeszcze jako Jugosłowianie swobodnie jeździli po całej Europie, czy też teraz, kiedy to Polacy i Kosowianie razem pracują np. w Anglii. Tak więc Polska wielu Kosowianom kojarzy się z pięknymi Polkami, a wspomnienia o chwilach spędzonych u nas są naprawdę dobre. Nie odczułem nigdy pretensji o to, że wielu Polaków brało stronę Serbów przyznając im rację w sporach o przynależność Kosowa. Dziś sytuacja się zmieniła i Kosowianie doceniają stanowisko Polski, która uznała ich niepodległość.

Poszukując w tym młodym kraju polskich śladów z trudem znajdujemy produkty rodem znad Wisły. W centrum Prisztiny w supermarkecie „Park City” widać tylko przyprawy do zup „Kucharka”, a na stoisku alkoholowym wódkę „Belvedere” i naszą lubelską „1906”. Mój przewodnik po Kosowie – Denis, super kompetentny i sprawny organizacyjnie właściciel biura nieruchomości – wspomina z nie ukrywanym podziwem i zadowoleniem nasz samochód polonez, którego dziś w Kosowie nie sposób zobaczyć. Czas tego auta również tutaj bezpowrotnie minął, choć stare jugosłowiańskie yugo, czyli zastawę można gdzieniegdzie jeszcze spotkać.

Polacy i Polonia w Kosowie

Polskie akcenty w Kosowie, to głównie ludzie. Polscy żołnierze w ramach kontyngentu KFOR (Kosowskie Siły Pokojowe) stacjonują w okolicach Gjilan i w Prisztinie, zaś polscy policjanci strzegą porządku w najbardziej zapalnym punkcie Kosowa – Mitrowicy. W ramach misji Eulex na przejściach granicznych pracują nasi celnicy, a polscy prokuratorzy i sędziowie wnoszą istotny wkład w tworzenie niezależnego sądownictwa w Kosowie. Generalnie Polacy są dobrze postrzegani i doceniani za kompetencję, rzetelność i zaangażowanie. Docenia się również naszą ułańską fantazję i poczucie humoru.

W Kosowie jest też kilkaset polsko-kosowskich rodzin, małżeństw zawartych jeszcze za czasów byłej Jugosławii. Z takiej pochodzi Petrit, którego poznałem przy okazji pobytu w Peji, do niedawna pracownik Eulexu, dziś współpracujący z Polską ekspert projektów UE. Jest on synem Polki i Kosowianina. Włada biegle językiem polskim. Jego matka jest uznanym lekarzem stomatologiem w Peji. Wyszła za mąż za Kosowianina, wtedy studenta z Belgradu. Dziś razem pracują i mieszkają w zachodnim Kosowie. I takie związki rodzinne powodują, że jesteśmy tu jako Polacy dobrze postrzegani.

W Polsce działa Stowarzyszenie Polsko-Kosowskie KOS-POL, a w Kosowie Towarzystwo Kosowsko-Polskie „Mazovia”. Obydwa popularyzują wiedzę o naszych krajach i łączą Polaków z Kosowianami. Takie polonika w wydaniu kosowskim i polskim. Ja nazywam je polokosonikami, by było ciekawiej.

Polacy w Kosowie – tekst i foto: (c) Jacek Gallant / gallant.pl
Fragment tekstu opublikowanego w Kurierze Lubelskim, kwiecień 2014, publikacja na SuperPolonia.info za zgodą autora

Na zdjęciach:
– Meczet w bliskim sąsiedztwie budynków mieszkalnych w Prisztinie
– Na ulicy w Prisztinie

Zobacz też:
> Ciekawostki i Kosowie